Πέμπτη 6 Ιουνίου 2013

Γρεβενά: Χαρισματικός τόπος


Tις δύο γειτονιές του Δοτσικού συνδέει το παραδοσιακό πέτρινο γεφύρι

Αλατόπετρα, Μεσολούρι, Δοτσικό... Η μαγεία της άγριας φύσης, η γοητεία των ορεινών κοινοτήτων και όλα όσα ακόμη αναζητάτε από έναν βουνίσιο προορισμό θα τα βρείτε συγκεντρωμένα εδώ, σε τούτη τη χαρισματική γωνιά της μακεδονικής γης.



Κάθε φορά που θα βρεθώ στον Νομό Γρεβενών πριν πάρω...
τα βουνά, θα ξεκλέψω λίγο από τον χρόνο μου για να ανηφορίσω έως το πέτρινο ξωκλήσι των Αγίων Θεοδώρων που δεσπόζει στο ύψωμα πάνω από τον οδικό κόμβο της Αλατόπετρας. Δεν είναι τόσο το μεγάλο υψόμετρο της περιοχής -μόλις που αγγίζει τα 1.150 μέτρα- όσο η πραγματικά προνομιακή θέση της που την καθιστά ιδανικό παρατηρητήριο για όποιον θέλει να αγναντέψει το μεγαλόπρεπο θέαμα της μαγευτικής φυσιογραφίας της γρεβενιώτικης Πίνδου.
Tις δύο γειτονιές του Δοτσικού συνδέει το παραδοσιακό πέτρινο γεφύρι
Tις δύο γειτονιές του Δοτσικού συνδέει το παραδοσιακό πέτρινο γεφύρι
Κοιτώντας δυτικά, πίσω από τις συστάδες των γέρικων βελανιδιών, θα δεις να ξεπροβάλλει ο στιβαρός όγκος της χιονισμένης μέχρι τον Μάη Βασιλίτσας (υψ. 2.248), το βλαχοχώρι της Σμίξης να φωλιάζει στις δασωμένες υπώρειες, ενώ λίγο ψηλότερα το κομβόι των αυτοκινήτων στριφογυρνά τον χορό των αλλεπάλληλων στροφών έως τις πίστες του χιονοδρομικού κέντρου. Βορειότερα και κάπως πιο μακριά, ο γεωμετρικός κώνος του Σμόλικα (υψ. 2.637) αγγίζει τον ουρανό. Χαμηλά, ανάμεσα στα χωριά Αετιά, Αλατόμετρα και Πολυνέρι, το Σμιξιώτικο ρέμα κυλά σε μια κοίτη φαρδιά και λασπωμένη. Πίσω στον Νότο τα βουνά Αυγό (υψ. 2.167) και Λύγκος (υψ. 2.159) αγκαλιάζουν τη Ζεστή Κοιλάδα (Βάλια Κάλντα) που απολαμβάνει μέχρι αργά τον Απρίλη τη χειμερινή της ασυλία. Εύφοροι αγροί, κατάφυτοι από καρυδιές, αχλαδιές, κερασιές, άλλοτε αναδύονται μέσα από την ομίχλη κι άλλοτε λαμποκοπούν στις πρόσκαιρες χειμερινές λιακάδες πριν χαθούν και πάλι στην αντάρα. Τόπος μαγικός που πάνω του θα διακρίνεις τα ιδιαίτερα εκείνα χαρακτηριστικά που κάνουν την ελληνική ορεινή φύση μοναδική.
Συνήθως, η μόνη διαδρομή που πραγματοποιούν οι περισσότεροι επισκέπτες των Γρεβενών είναι αυτή που συνδέει το ξενοδοχείο όπου διαμένουν, με τις εγκαταστάσεις του χιονοδρομικού κέντρου της Βασιλίτσας. Ωστόσο υπάρχουν και άλλες τοποθεσίες που έχουν να επιδείξουν ένα πλούσιο φυσικό περιβάλλον και συνάμα αξιόλογο πολιτιστικό και ιστορικό παρελθόν, άγνωστο στους περισσότερους. Τα χωριά Αλατόπετρα, Πρόσβορο, Μεσολούρι και Δοτσικό θα τα συναντήσουμε στην προτεινόμενη διαδρομή που ξεφεύγει αρκετά από τα γνωστά αξιοθέατα του νομού. Διαδρομή που, όπως τελικά θ' διαπιστώσετε, αξίζει με το παραπάνω τον χρόνο σας.
Ακολουθώντας τον οδικό άξονα που συνδέει το χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας με την πόλη των Γρεβενών και αφού περάσετε από τα χωριά Μαυραναίοι και Αναβρυτά θα φτάσετε στην Αλατόπετρα (30 χιλιόμετρα). Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μ. και τα τελευταία χρόνια λόγω γειτνίασης με το χιονοδρομικό κέντρο έχει αποκτήσει αρκετούς ξενώνες. Το παλιό όνομά τoυ ήταν Τούζι που σημαίνει στα τούρκικα αλάτι. Μέσα από την Αλατόπετρα ξεκινά ένα καλό μονοπάτι που θα σας βγάλει στο Στόμιο, το σημείο όπου γκρεμίζει τα νερά του από ύψος 35 μέτρων ένας όμορφος καταρράκτης. Ο χώρος είναι διαμορφωμένος και φιλικός για τους πεζοπόρους. Μόνο λίγη προσοχή χρειάζονται τα πέτρινα σκαλοπάτια όταν έχει πάγο.
Το καμπαναριό του Αγ. Δημητρίου στο Πρόσβορο
Το καμπαναριό του Αγ. Δημητρίου στο Πρόσβορο
Στα βορειοδυτικά όρια του χωριού Αλατόπετρα κυριαρχεί ο βράχινος όγκος του Τσούριακα με ψηλότερη κορφή τα 1.340 μέτρα. Στις ανατολικές παρυφές του βουνού τρέχει ένας καινούργιος ασφαλτοστρωμένος δρόμος που καθώς τέμνει την κοιλάδα του Βενέτικου ποταμού συνδέει την Αλατόπετρα με τα χωριά Πρόσβορο, Μεσολούρι, Δοτσικό. Μια διαδρομή που προτείνουμε ανεπιφύλακτα σε όσους έχουν διάθεση να γνωρίσουν έναν κόσμο ανέγγιχτο ακόμη από τον μαζικό τουρισμό. Από την Αλατόπετρα έως το Πρόσβορο να υπολογίζετε 6 χιλιόμετρα. Το παλιότερο όνομα του χωριού ήταν Δέλνο (πιθανόν να προήλθε από παράφραση της λέξης «δειλινό») και βρίσκεται σε ύψος 980 μέτρων περιτριγυρισμένο από πυκνά δάση βελανιδιάς. Το Πρόσβορο διατηρεί την οικιστική του ταυτότητα παρόλο που κι εδώ έχουν γίνει αρκετές νεωτεριστικές επεμβάσεις. Στην πλατεία ξεχωρίζει το παλιό σχολείο, κτίσμα του 1924. Εδώ στεγάζεται και το μικρό λαογραφικό μουσείο του χωριού. Σίγουρα όμως τις εντυπώσεις τις κερδίζει ο ναός του Αγ. Δημητρίου (τρίκλιτη βασιλική) με το πέτρινο καμπαναριό. Από το Πρόσβορο ο δρόμος συνεχίζει για το χωριό Μεσολούρι (7 χλμ.) που βρίσκεται σε ύψος 1.000 μέτρων κτισμένο στις παρυφές του δάσους σε τοποθεσία με άφθονα πηγαία νερά. Το χωριό βρίσκεται σε κομβικό σημείο, καθώς από εδώ περνά ο δρόμος που οδηγεί στα χωριά του Βόιου και τα Γρεβενά. Στο κέντρο του οικισμού ξεχωρίζει η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου (1778) γύρω από την οποία με την πάροδο του χρόνου αναπτύχθηκε ο οικισμός.
Δοτσικό: πέτρινο σκηνικό
Το επόμενο χωριό από το Μεσολούρι είναι το Δοτσικό που απέχει μόλις 6 χιλιόμετρα (άσφαλτος). Το Δοτσικό με τις δύο γειτονιές του βρίσκεται σε ύψος 1.100 μέτρων. Παλαιότερα ονομαζόταν Δούτσικον ή Ντουσκό, ονομασία που πιθανόν να προήλθε από τα ντoύσκα, δηλαδή τις μικρόσωμες, ήμερες βαλανιδιές. Πάντως με το όνομα Ντουσκό είναι ήδη γνωστό από τον 16ο αιώνα.
Στην περιοχή υπάρχουν ακόμη δύο πανέμορφες «Δρακόλιμνες», αλλά σε μεγαλύτερο υψόμετρο από αυτήν του Μεσολουρίου.
Στην περιοχή υπάρχουν ακόμη δύο πανέμορφες «Δρακόλιμνες», αλλά σε μεγαλύτερο υψόμετρο από αυτήν του Μεσολουρίου.
Είναι ένα από τα ελάχιστα χωριά στην ελληνική επικράτεια που διασχίζεται από ποτάμι -το Δοτσικιώτη, παραπόταμο του Βενέτικου- και που ένα γεφύρι ενώνει τις γειτονιές του. Το γεφύρι του Δοτσικού, πιθανόν κτίσμα των αρχών του 19ου αιώνα, είναι μονότοξο με μήκος σχεδόν 25 μέτρα, ύψος 4 μέτρα και αποτελεί το καμάρι του χωριού. Τα περισσότερα σπίτια του Δοτσικού είναι κατασκευές του 19ου αιώνα με αρχές του 20ού. Σε γενικές γραμμές το μεγαλύτερο μέρος του οικισμού διατηρείται σε καλή κατάσταση, μάλιστα εδώ γυρίστηκαν και μερικά πλάνα της ταινίας του Θ. Αγγελόπουλου «Μεγαλέξανδρος». Στην άκρη του χωριού ξεχωρίζει η εκκλησία του Αγ. Αθανασίου, κτίσμα του 1865 με αξιόλογες αγιογραφίες Σαμαρινιωτών αγιογράφων.
Κοντά στο χωριό σε τοποθεσία που θα σας υποδείξουν οι ντόπιοι έχουν βρεθεί τμήματα κοραλλιογενούς υφάλου ηλικίας 30 εκατ. ετών! Εκτός από τα απολιθωμένα κοράλλια διακρίνονται όστρακα, γαστρόποδα ενώ πέρσι βρέθηκε και ένα δόντι καρχαρία. Τμήματα από τον ύφαλο έχουν μεταφερθεί και εκτίθενται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης.
Ο στιβαρός όγκος της χιονισμένης μέχρι τον Μάϊο Βασιλίτσας (υψ. 2.248) κυριαρχεί στο γρεβενιώτικο τοπίο.
Ο στιβαρός όγκος της χιονισμένης μέχρι τον Μάϊο Βασιλίτσας (υψ. 2.248) κυριαρχεί στο γρεβενιώτικο τοπίο.
Αν έχετε όχημα με κίνηση στους τέσσερεις τροχούς, από το Δοτσικό υπάρχει μια θαυμάσια διαδρομή μέσα από πυκνό δάσος που θα σας ανεβάσει μετά 9,5 χιλιόμετρα στο Μνημείο Πεσόντων στο ύψωμα Αννίτσα (υψόμ. 1.703μ.).
Λίγο πριν από το μνημείο θα δείτε τον δρόμο που συνεχίζει (πάντα χωμάτινος) με κατεύθυνση βορειοδυτική προς το βλάχικο χωριό της Σαμαρίνας (18 χλμ. από Δοτσικό) όπου υπάρχει η δυνατότητα για φαγητό και διαμονή. Φυσικά σε καμιά περίπτωση δεν θα ξεκινήσετε όλη αυτή την περιπέτεια αν δεν βεβαιωθείτε πως ο δρόμος είναι ανοικτός από το χιόνι. Ειδικά στον αυχένα της Σκούρτζας (υψόμ. 1.600 μ.) αμέσως μετά το ύψωμα Αννίτσα και στη θέση «Βρύση του Κόμτουρου» (υψ. 1.700 μ.) λίγο πριν βγείτε στον επαρχιακό δρόμο Σαμαρίνας - Φιλιππαίων, το χιόνι επιμένει μέχρι τον Μάη!
Η Αλατόπετρα βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μέτρων και τα τελευταία χρόνια λόγω γειτνίασης με το χιονοδρομικό κέντρο έχει αποκτήσει αρκετούς ξενώνες.
Η Αλατόπετρα βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μέτρων και τα τελευταία χρόνια λόγω γειτνίασης με το χιονοδρομικό κέντρο έχει αποκτήσει αρκετούς ξενώνες.
Επιπλέον επειδή υπάρχουν άφθονοι δευτερεύοντες δρόμοι φρόνιμο θα ήταν να έχετε μαζί σας κάποιον που γνωρίζει καλά τα κατατόπια.
Η επιστροφή στην πρωτεύουσα του νομού μπορεί να γίνει εύκολα από το Δοτσικό ακολουθώντας τον καινούργιο ασφαλτοστρωμένο δρόμο (35 χλμ.). Επίσης από το Δοτσικό μπορείτε να συνεχίσετε για τον Νομό Κοζάνης και τα Μαστοροχώρια του Βόιου. Ο δρόμος και εδώ είναι ασφάλτινος.
Οι λίμνες των δράκων
Τέσσερα χιλιόμετρα από το Μεσολούρι (εκ των οποίων τα 1,5 σε σχετικά βατό χωματόδρομο) θα βρεθείτε στο σημείο όπου αναπτύσσονται, περίκλειστες από δάσος μαύρης πεύκης, δυο μικροσκοπικές λίμνες. Θεωρούνται οι χαμηλότερες σε υψόμετρο Δρακόλιμνες του Νομού Γρεβενών (υψ. 1.050 μέτρα) όπου ζουν και αναπαράγονται οι αλπικοί τρίτωνες (Mesotriton alpes tris veluchiensis, ο βουνοτρίτωνας) ή αλλιώς τα «δρακάκια» της ελληνικής λαογραφίας.
Εύκολα από τα προτεινόμενα χωριά θα πάτε για σκι στο Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας
Εύκολα από τα προτεινόμενα χωριά θα πάτε για σκι στο Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Βασιλίτσας
Μάλιστα καθώς η μέση ετήσια θερμοκρασία των νερών τους είναι σχετικά υψηλότερη από τις άλλες Δρακόλιμνες της Πίνδου, οι οποίες βρίσκονται σε μεγαλύτερα υψόμετρα -κατά συνέπεια εδώ η τροφή είναι αφθονότερη-, οι τρίτωνες εδώ είναι οι μεγαλύτεροι σε μέγεθος. Επίσης στα ρηχά, λασπώδη νερά κολυμπούν αρκετές στικτές νεροχελώνες (ένα από τα δύο είδη που ζουν στα ελληνικά γλυκά νερά -το άλλο είναι η γραμμωτή νεροχελώνα-, και αναπαράγονται σε μεγάλους αριθμούς 2 είδη βατράχων.
Οχι σπάνια στις όχθες τους που καλύπτονται σε αρκετά σημεία από πυκνούς καλαμιώνες, οι αρκούδες αναζητούν την τροφή τους (νεροχελώνες, σαλιγκάρια). Τα ίχνη τους (πατημασιές ή τρίχωμα σε σπασμένα δενδρύλια και καλάμια) είναι εύκολα διακριτά. Από το ξωκλήσι της Παναγίας που βρίσκεται ανάμεσα στο Μεσολούρι και στις λιμνούλες ξεκινά σημαδεμένο μονοπάτι που οδηγεί μέσα από πυκνό δάσος στη Σαμαρίνα (3, 30 ώρες) και στο Δοτσικό (1,30 ώρες).
Το παλιό Δοτσικό χρησιμοποίησε ως φυσικό σκηνικό ο Θ. Αγγελόπουλος για να γυρίσει πλάνα της ταινίας «Μεγαλέξανδρος»
Το παλιό Δοτσικό χρησιμοποίησε ως φυσικό σκηνικό ο Θ. Αγγελόπουλος για να γυρίσει πλάνα της ταινίας «Μεγαλέξανδρος»
Στην κοντινή περιοχή υπάρχουν ακόμη δυο Δρακόλιμνες, η μια σε υψόμετρο 1.800 μέτρων και η άλλη κάτω από την κορφή της Βασιλίτσας στα 2.050 μέτρα. Αν θέλετε να γνωρίσετε την άγνωστη αυτή γωνιά του διάσημου κατά τα άλλα γρεβενιώτικου βουνού μέσα από πεζοπορικά μονοπάτια, αξίζει να έρθετε σε επαφή με το τοπικό γραφείο οικοτουρισμού (24620 85032 www.venetikos.gr).
Fast Info
Αγνωστο γεφύρι
Ανάμεσα στο Πρόσβορο και στην Αλατόπετρα βρίσκεται το όμορφο, αν και άγνωστο στους πολλούς, γεφύρι του Γκαβού ή Νιδρούζι με την ιδιότυπη αρχιτεκτονική που κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Θα το επισκεφθείτε με μικρή παράκαμψη. Πρώτα όμως ρωτήστε τους ντόπιους για να σας υποδείξουν την ακριβή του θέση.
Η Δρακόλιμνη κοντά στο Μεσολούρι.
Η Δρακόλιμνη κοντά στο Μεσολούρι.
Αρχαία τείχη
Στο ύψωμα Καστρί που δεσπόζει πάνω από την Αλατόπετρα, έχουν ανασκαφεί υπολείμματα αρχαίας δόμησης και μακεδονικών ναών. Σε αυτήν την τοποθεσία που είναι εύκολα προσβάσιμη δεσπόζουν αιωνόβιες βελανιδιές, αλλά και το ξωκλήσι των Αγ. Θεοδώρων σε θέση με θέα στα κορφοβούνια της Βασιλίτσας, και θεμελιωμένο το 1914 πάνω σε αρχαίο τείχος.
Το ύψωμα Αννίτσα
Ανάμεσα στο Δοτσικό και στον δρόμο που οδηγεί στη Σαμαρίνα θα συναντήσετε το ύψωμα «Αννίτσα» (υψόμ. 1.703). Σε τούτο εδώ το ξάγναντο με την προνομιακή θέα σε όλη τη Βόρεια Πίνδο, βρίσκεται το Μνημείο Πεσόντων αφιερωμένο στους ηρωικούς μαχητές του 1940 που όχι μόνο απέκρουσαν την επίθεση της επίλεκτης Ιταλικής Τρίτης Μεραρχίας Αλπινιστών, γνωστή με το όνομα «Τζούλια», αλλά και την υποχρέωσαν σε άτακτη υποχώρηση προς την χαράδρα του Αώου.
Στο Δοτσικό έχουν βρεθεί τμήματα κοραλλιογενούς υφάλου ηλικίας 30 εκατ. ετών!
Στο Δοτσικό έχουν βρεθεί τμήματα κοραλλιογενούς υφάλου ηλικίας 30 εκατ. ετών!
Για σκι στη Βασιλίτσα
Τόσο από το Μεσολούρι και το Δοτσικό, όσο και από τηνΑλατόπετρα προσεγγίζονται εύκολα οι εγκαταστάσεις του Εθνικού Χιονοδρομικού Κέντρου της Βασιλίτσας (24620 84100 www.vasilitsa.com).
ΔΙΑΜΟΝΗ
Μεσολούρι «Mesolouri resort» (24620 81117 www.mesolouriresort.gr). Νεόδμητος ξενώνας που διαθέτει και άλογα για ιππασία.
Δοτσικό
Ο «Αλπικός Τρίτωνας», το δρακάκι της ελληνικής λαογραφίας, ζει σε μεγάλους αριθμούς στη λιμνούλα του Μεσολουρίου.
Ο «Αλπικός Τρίτωνας», το δρακάκι της ελληνικής λαογραφίας, ζει σε μεγάλους αριθμούς στη λιμνούλα του Μεσολουρίου.
«Το πέτρινο Γεφύρι» (24620 81848 www.petrinogefiri.gr). Παραδοσιακός πέτρινος ξενώνας στις παρυφές του χωριού, αντίκρυ στο δάσος.
Αλατόπετρα
Στην είσοδο του χωριού θα βρείτε το ξενοδοχείο «Τυμφαία» (24620 24620 www.tymfaia-hotel.gr).
Επίσης, κάτω από την πλατεία το «Αμαδρυάδες» (24620 25034 www.amadriadeshotel.com)με 7 πολυτελείς σουίτες πλήρως εξοπλισμένες και το «Γούλας» (24620 81015) www.vasilitsahotel.com/grpage1.html )
ΦΑΓΗΤΟ
Στον δρόμο Βασιλίτσας - Γρεβενών στη διασταύρωση της Αλατόπετρας βρίσκεται η ψησταριά «το Καστρί του Χριστούλη» (24620 81054). Στο χωριό Φιλιππαίοι η ταβέρνα «Αγνάντι του Μπέγκα» (24620 85339) είναι καλή κυρίως για ντόπιο κρέας και άγρια μανιτάρια, ενώ το «Καταφύγι» (24620 85333) για κυνήγι και της ώρας.
Στην Αλατόπετρα στη ψησταριά του Λευτέρη Γούλα στο ισόγειο του ομώνυμου ξενώνα, θα δοκιμάσετε ανάμεσα σε άλλα κρεατικά στα κάρβουνα και ζουμερά παιδάκια.
Στο χωριό Αετιά βρίσκεται η ψησταριά- ταβέρνα «η Τσούργιακα» (24620 81220). Στη Σαμαρίνα οι ταβέρνες «Γέρο Σμόλικας» (24620 95278), «Παρλίτσης» (24620 95279) και «η ωραία Σαμαρίνα» (24620 95247 ) είναι ανοιχτές και τις καθημερινές παντός καιρού. Στο Πρόσβορο το καφενείο ο «Πλάτανος» (24620 85622) λειτουργεί και σαν ψησταριά ενώ οι ξενώνες στο Μεσολούρι και στο Δοτσικό παρέχουν φαγητό σε όσους το επιθυμούν. Επίσης στο Δοτσικό χειμώνα- καλοκαίρι παραμένει ανοικτό το καφένειο του Γιάννη για καφέ ή τσίπουρο.
Αγορές: Στο Δοτσικό θα βρείτε το «Σπιτικό» (24620 81636) από όπου θα αγοράσετε τοπικά παραδοσιακά προϊόντα, όπως σπιτικές μαρμελάδες, λικέρ, γλυκά κουταλιού, αρωματικά βότανα, ντόπια όσπρια άριστης ποιότητας κ.ά.

Κείμενο-Φωτογραφίες: Θοδωρής Αθανασιάδης

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου